အရင်းအမြစ်များ

စီးပွားရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေးကဏ္ဍတွင် ကုစားမှုရရှိခြင်းဆိုသည်မှာ သုံးစွဲသူများ၏အခွင့်အရေးများချိုးဖောက်ခံရသောအခါ ကုမ္ပဏီမှ ထိုသူများ၏ အခွင့်အရေးများကို ပြန်လည်ရရှိရန် အတွက်ဆောင်ရွက်ခြင်းကိုဆိုလိုပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ လူမှုကွန်ယက်ကုမ္ပဏီက သုံးစွဲသူတို့၏ အကြောင်းအရာကို မှားယွင်း၍ ဖယ်ရှားမိသောအခါ အသုံးပြုသူများသည် အပ်ပလီကေးရှင်းထဲရှိတိုင်ကြားရန်ကဏ္ဍမှတဆင့် လူမှုကွန်ယက်မီဒီယာကုမ္ပဏီဆီသို့ တိုင်ကြားနိုင်ခြင်းမှာ ကုစားမှုရရှိခြင်းများထဲရှိ အမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကုမ္ပဏီများသည် တိုင်ကြားမှုများအတွက် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိသောအရေးယူဆောင်ရွက်မှုလုပ်ငန်းစဥ်များကိုဖော်ပြခြင်းသည် ကုစားမှုပေးခြင်းအမျိုးအစားတခုအဖြစ်ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိသောအရေးယူဆောင်ရွက်မှုလုပ်ငန်းစဥ်များ ဤအစီအစဥ်တွင်ကြည့်ရှုနိုင်ပါသည်။

သဘောတူညီချက်စာချုပ်အဖွဲ့ဝင်ခြင်းဆိုသည်မှာ ဥပဒအရစည်းနှောင်မှုရှိသည့်သဘောတူညီချက်စာချုပ်တွင် အစိုးရတစ်ရပ်ရပ်က လက်မှတ်ထိုးပြီးအတည်ပြုရန်မလိုအပ်ပါ။ သို့သော် အတည်ပြုလက်မှတ်ထိုးပြီးသကဲ့သို့ဥပဒေအရစည်းနှောင်မှုရှိပါသည်။ သဘောတူညီချက်စာချုပ်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံသည် ထိုသဘောတူစာချုပ်ပါအချက်အလက်များကို ၄င်း၏နိုင်ငံတွင်ဥပဒေအဖြစ်ပြဌာန်းရန်မလိုအပ်ပါ။ အခြားသောနိုင်ငံများက ညှိနှိုင်းသဘောတူလက်ခံထားသည့် သဘောတူစာချုပ်တွင် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်လာသည်ကိုသာဆိုလိုပါသည်။

သဘောတူညီချက်စာချုပ်ကိုအတည်ပြုခြင်းဆိုသည်မှာ ဥပဒေအရစည်းနှောင်မှုရှိသည့်သဘောတူညီချက်စာချုပ်တွင် အစိုးရတရပ်ရပ်ကလက်မှတ်ရေးထိုးအတည်ပြုခြင်းဖြစ်ပါသည်။ သဘောတူညီချက်စာချုပ်ကို အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးထားသော နိုင်ငံသည် ထိုစာချုပ်ပါအချက်အလက်များကို ၄င်း၏နိုင်ငံတွင် ဥပဒအဖြစ်ပြဌာန်းရမည်ဖြစ်သည်။ သဘောတူညီချက်စာချုပ်ကို အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးထားသော နိုင်ငံသည် မိမိနိုင်ငံတွင်းရှိဥပဒေလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို စာချုပ်ပါအချက်အလက်များနှင့် ကိုက်ညီရန်ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပြီး စာချုပ်ပါအချက်အလက်များကို ချိုးဖောက်ပါကလည်းတာဝန်ခံရမည်ဖြစ်ပါသည်။

လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခြင်း ဆိုသည်မှာ နိုင်ငံများသည် သဘောတူညီချက်စာချုပ်ကို အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးပြီးသည့်နောက်တွင် နိုင်ငံတရပ်ရပ်အသစ်ဝင်ရောက်လာသော အခါတွင်ပြုလုပ်နိုင်သော အခြေအနေဖြစ်သည်။ လွှဲပေးအပ်ခြင်းခံရသောနိုင်ငံသည် စာချုပ်ကိုအတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးထားပြီးသကဲ့သို့ဖြစ်သော်လည်း လူ့အခွင့်ရေးစံနူန်းများကို ပြန်လည်၍ကတိကဝတ်ပြုနိုင်သည်။

ဒစ်ဂျစ်တယ် နည်းပညာတွင်၊ အယ်လ္ဂိုရစ်သမ်များဆိုသည်မှာ ကွန်ပျူတာစနစ်တစ်ခုက ပြဿနာတစ်ခုကို ဖြေရှင်းရန် သို့မဟုတ် ဒစ်ဂျစ်တယ် ဝန်ဆောင်မှုတခုကို ပေးရန် အသုံးပြုသော ဒစ်ဂျစ်တယ် ညွှန်ကြားချက်များ၏ အစီအစဉ်တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ အွန်လိုင်းကို မိသားစုများအတွက် ပိုမိုလုံခြုံရန်ပြုလုပ်ပေးနေသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည့် ပဲရန့်ဇုန်အရ အသုံးပြုသူများက ပလက်ဖောင်းများနှင့် ဝဘ်ဆိုက်များကို အသုံးပြုရာတွင် ပေးမိသောအချက်အလက် သို့မဟုတ် အွန်လိုင်းအသုံးပြုနေစဥ် ဒေါင်းလုဒ်ခြင်းခံရသော ကွက်ကီးများသည် အယ်လ္ဂိုရစ်သမ်အား သတင်းအချက်အလက်များပေးအပ်သည်။ ပေးပို့သောသတင်းအချက်အလက်များတွင် ဥပမာများအနေဖြင့် အသုံးပြုသူများ၏ တည်နေရာ၊ အနုပညာရှင်များ၊ ဝါသနာများ နှင့် စိတ်ဝင်စားသောအကြောင်းအရာများ ပါဝင်ပါသည်။ အယ်လ္ဂိုရစ်သမ်များသည် အသုံးပြုသူများ ဖတ်ရှုမှု၊ကြည့်ရှုမှု၊ ဝယ်ယူမှု၊ မျှဝေမှု များသောအကြောင်းအရာများ၊ ကြော်ငြာများ နှင့် ဝန်ဆောင်မှုအကြံပြုချက်များ ကို အသုံးပြုသူ၏အချက်အလက်များကိုစုဆောင်းခြင်းဖြင့် ခန့်မှန်းနိုင်ပါသည်။

အယ်လ္ဂိုရစ်သမ်များကို အချက်အလက်နှင့်အခြားအကြောင်းအရာများကိုအခြေခံပြီး ဆုံးဖြတ်ချက်များချရန်အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်သောအယ်လ္ဂိုရစ်သမ်များကို ဘဏ္ဍာရေးတွင် စျေးကွက်တိုးတက်မှုများကို စိစစ်ရန်နှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်များချရန် အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ ကျန်းမာရေးဌာနတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်သော အယ်လ္ဂိုရစ်သမ်များကို လူနာအချက်အလက်များကို စိစစ်ရန်နှင့် ကုထုံးအကြံပြုချက်များ ရေးဆွဲရန် အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်သောအယ်လ္ဂိုရစ်သမ်များသည် ယာဥ်ကြောပိတ်စို့မှုကိုလျော့ချရန်နှင့် ယာဥ်လမ်းကြောင်းများကို ချောမွေ့စေရန်အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။

ဥရောပကော်မရှင်အရ၊ ဇီဝကိုယ်ရေးအချက်အလက်များဆိုသည်မှာ မျက်နှာသွင်ပြင်များ သို့မဟုတ် လက်ဗွေများကဲ့သို့ လူတဦးတယောက်၏ ခန္ဓာဗေဒဆိုင်ရာ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် အပြုအမှုဆိုင်ရာ လက္ခဏာများကို တိကျသောနည်းပညာဆိုင်ရာတိုင်းတာလုပ်ဆောင်ချက်မှရရှိလာသော အတည်ပြုသတ်မှတ်ထားသည့် တိကျသောသဘာဝလူပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာအချက်အလက်များဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် လက်ဗွေစီစစ်ခြင်း၊ မျက်နှာအတည်ပြုသတ်မှတ်ခြင်း နှင့် မျက်ကြည်လွှာဖတ်ရှုခြင်း သည် ဇီဝကိုယ်ရေးအချက်အလက်များဖြစ်သည်။

BSR နည်းစနစ်သည် Business for Social Responsibility (BSR) မှ တီထွင်ဖန်တီးသော လူ့အခွင့်အရေးသက်ရောက်မှု အကဲဖြတ်နည်းဗျူဟာတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ BSR သည် UNGP စံနူန်းများအရ လူ့အခွင့်အရေးသက်ရောက်မှု၏ လေးနက်မှုကို တိုင်းတာခြင်းဖြင့် ကုမ္ပဏီ၏ ထိပ်တန်း လူ့အခွင့်အရေးပြဿနာများကို ဖော်ထုတ်နိုင်ပါသည်။ BSR နည်းဗျူဟာသည် အဓိကအားဖြင့် ကုမ္ပဏီက ဦးဆောင်သော HRIA အတွက် အသုံးပြုပါသည်။ “လူ့အခွင့်အရေးသက်ရောက်မှု အကဲဖြတ်ခြင်း (HRIA)” ကိုဤအပိုင်းတွင် ကြည့်ပါ။

Chatham House ruleသည် အစည်းအဝေးသတ်မှတ်ချက်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ဝင်ရောက်ပါဝင်သူများသည် ဆွေးနွေးသောအချက်အလက်များကို အသုံးပြုခွင့်ရပါသည်။ သို့သော် အဆိုပါဆွေးနွေးချက်များကို မည်သူက ပြောဆိုခဲ့သည်ကို ဖော်ပြနိုင်ခြင်းမရှိပါ။ ၎င်းသတ်မှတ်ချက်သည် သတင်းအရင်းအမြစ်၏ အမည်မဖော်ပြခြင်းအား မြှင့်တင်ပေး၍ ဆွေးနွေးမှုများကို ပွင့်လင်းစွာ ဆွေးနွေးနိုင်ခြင်းကို ခွင့်ပြုပါသည်။ လန်ဒန်မြို့၊ အင်္ဂလန်ရှိ Royal Institute of International Affairs (Chatham House) မှ ဤသတ်မှတ်ချက်ကို ဖန်တီးခဲ့ပါသည်။

လူမူ့ကွန်ယက်ဆိုင်ရာ စံနှုန်းများသည် ဒစ်ဂျစ်တယ်ပလက်ဖောင်းများမှ ဖန်တီးသော လုပ်ရပ်များအတွက် စံနှုန်းကို သတ်မှတ်သည့် နည်းပညာစည်းမျဥ်းများဖြစ်ပါသည်။ ထိုစည်းမျဥ်းများကို ဖောက်ဖျက်ပါက ဘယ်လိုလှုပ်ရှားမှုများကို ဆောင်ရွက်မည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ လမ်းညွှန်ချက်များသည် အသုံးပြုသူများအတွက် လုံခြုံသောနေရာတစ်ခု ဖန်တီးရန် ကူညီပါသည်။

သဘောတူညီချက်ဆိုသည်မှာ ပြည်နယ်များအကြား တရားဝင်ကတိရှိသော သဘောတူညီချက်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ သဘောတူညီချက်၊ ချုပ်ဆိုသဘောတူညီချက်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်များအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်။ အများအားဖြင့်၊ UNက သဘောတူညီချက်တစ်ခု လက်ခံသည့်အခါ၊ ၎င်းသည် နိုင်ငံတကာစံနှုန်းများနှင့် စံချိန်များကို ဖန်တီးသည်။ UNက သဘောတူညီချက်တစ်ခု လက်ခံပြီးသည့်နောက်၊ အဖွဲ့ဝင်များသည် သဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေများနှင့် ကိုက်ညီသော ပြည်တွင်းဥပဒေများကို ထည့်သွင်း၍ ကတိပြုနိုင်သည်။

UN ဘာသာစကားအရ၊ ကြေညာချက်သည် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း၏ ကတိများကို ညွှန်ပြသော ယခုလက်တွေ့အခြေအနေများကို ဖော်ပြသည့် သတင်းအချက်အလက်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် တရားဝင်ကတိတစ်ခု မဟုတ်ပါ။

စီအက်စ်အာဆိုသည်မှာ စီးပွါးရေးလုပ်ငန်းများ၏ လူမူ့တာဝန်ခံခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ စီးပွားရေးမော်ဒယ်ကို ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူမှုရေးမူဝါဒများနှင့် ဆက်သွယ်ပြီး၊ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအတွက် အကျိုးရှိစွာ ဆောင်ရွက်ရန် ရည်ရွယ်ထားသော သဘောတရားတခုဖြစ်သည်။ စီအက်စ်အာ ဌာနသည် ကုမ္ပဏီတခု၏ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အမှန်တရားနှင့် လူမှုရေးမူဝါဒများကို ဖွံ့ဖြိုးရေးပြီး၊ အစိုးရ၊ NGO များနှင့် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများနှင့် စိတ်ဝင်စားသူများ၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို စီမံခန့်ခွဲပါသည်။,

ဒေတာ ပြုလုပ်မှုသည် ဒေတာထိန်းချုပ်သူ (ကုမ္ပဏီကဲ့သို့) နှင့် ဒေတာပြုလုပ်သူ (တတိယပုဂ္ဂိုလ် ဝန်ဆောင်မှုပေးသူကဲ့သို့) အကြား တရားဝင်ကတိရှိသော စာချုပ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဒေတာကို GDPR နှင့် ကိုက်ညီစွာ ပြုလုပ်ခြင်းကို သေချာစေရန် ကူညီသည်။ ၎င်းသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဒေတာ ကာကွယ်ရန် ပေါင်းစည်းသူတိုင်း၏ အခွင့်အရေးများနှင့် တာဝန်များကို ဖော်ပြပါသည်။

ဒေတာ ကာကွယ်မှုသက်ရောက်မှု အကဲဖြတ်ခြင်း သည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဒေတာကို ပြုလုပ်ခြင်းမှ ရာဇဝတ်မှုများကို ရှာဖွေပြီး၊ ၎င်းတို့ကို လျော့ပါးအောင် ပြုလုပ်ရန် ဖန်တီးထားသော အစီအစဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် GDPR နှင့် ကိုက်ညီရန် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော ကိရိယာတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။

ဒစ်ဂျစ်တယ် အခွင့်အရေးများဆိုသည်မှာ သုံးစွဲသူမျာကို ဒစ်ဂျစ်တယ်နှင့် ဆက်သွယ်ရေးပလက်ဖောင်းများမှ အချက်အလက်များနှင့် အမြင်များကို ဝင်ရောက်အသုံးပြုခြင်းနှင့် ဖန်တီးခြင်း ခွင့်ပြုသော လူ့အခွင့်အရေးများဖြစ်သည်။ ဒစ်ဂျစ်တယ်အခွင့်အရေးများသည် အဓိကအားဖြင့် အထောက်အထားအခွင့်အရေး၊ အချက်အလက်များသိရှိခွင့်နှင့် ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအခွင့်အရေးတို့ကို ကိစ္စပါဝင်သည်။ ဒစ်ဂျစ်တယ်အခွင့်အရေးများသည် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ကွဲပြားခြားနားမှုမရှိခြင်းလိုအပ်သော အခြားအခွင့်အရေးများကို ခံစားနိုင်စေသည်။

ဒီဂျစ်တယ် လုံခြုံရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မူ အစီအစဉ်သည် အကြောင်းအရာနှင့် အပြုအမူဆိုင်ရာ အွန်လိုင်း ထိခိုက်နစ်နာမှုများကို လက်ခံသက်ဆိုင်သော အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းများဖြင့် လုံခြုံသောနှင့် ယုံကြည်စိတ်ချရသော အွန်လိုင်းကို မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။ ပါဝင်သောကုမ္ပဏီများသည်အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းများကို ကတိပြုပြီး၊ ၎င်းတို့ကို သတင်းပေးသူ အကဲဖြတ်မှုများဖြင့် အတည်ပြုပါသည်။ Google, Meta, Apple နှင့် Microsoft ကဲ့သို့သော ကြီးမားသော ဒစ်ဂျစ်တယ်ကုမ္ပဏီများသည် ဒီဂျစ်တယ် လုံခြုံရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မူ၏ ပါဝင်သူများဖြစ်သည်။

သတင်းမှား ဆိုသည်မှာ ရည်ရွယ်၍ လမ်မှားနေသည့် သတင်းများ၊ အပြောအဆိုများ သို့မဟုတ် အချက်အလက်များ၊ ပုံပြင်များ၊ ဟောပြောခြင်း၊ မမှန်ကန်သော လင့်ခ်ကလစ်၊ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းများနှင့် ပြင်ဆင်ထားသော ပုံများ ဖြစ်ပါသည်။ ဤအပိုင်းတွင် အချက်အလက်မှားကိုလည်း ကြည့်ပါ။

စိစစ်ခြင်းသည် စီးပွားရေးအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်သော အန္တရာယ်များကို စနစ်တကျ အကဲဖြတ်ပြီး လျော့ပါးအောင် ပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသည် အများအားဖြင့် စီးပွားရေးတစ်ခုသည် အစီအစဉ်သစ်တစ်ခု၊ ဥပမာအားဖြင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ အခြားပါတီနှင့် သဘောတူညီချက်တစ်ခု ချုပ်ဆိုခြင်း၊ သို့မဟုတ် အသစ်ထုတ်ကုန်တခု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေခြင်းမတိုင်မီ ပြုလုပ်သည်။ ၎င်းသည် အရည်အချင်းရှိပြီး လုပ်ဆောင်ခြင်းကိုလည်း ရည်ညွှန်းသည်၊ ဥပမာအားဖြင့် အလုပ်လျှောက်ထားသူတစ်ဦး၏ နောက်ခံကို စစ်ဆေးခြင်းကဲ့သို့သော လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများကို သက်ဆိုင်ပါသည်။

လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများတွင် တာဝန်ယူသူများသည် အစိုးရများနှင့် ကုမ္ပဏီများဖြစ်ပါသည်။ အစိုးရများတွင် လူ့အခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်ရန် တာဝန်ရှိပြီး၊ ကုမ္ပဏီများသည် လူ့အခွင့်အရေးများကို လေးစားရန် တာဝန်ရှိပြီး၊ လူ့အခွင့်အရေးများကို ချိုးဖျက်ခြင်းမှ ကင်းလွတ်ရန်နှင့် ၎င်းတို့ပါဝင်သော လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို ကိုင်တွယ်ရန် တာဝန်ရှိသည်။

အီးအက်စ်ဂျီဆိုသည်မှာ ပတ်ဝန်းကျင်၊ လူမှုရေးနှင့် အုပ်ချုပ်မှုဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသည် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတခုသည် ၎င်း၏ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူမှုရေဆိုင်ရာ အန္တရာယ်များကို မည်ကဲ့သို့ စီမံခန့်ခွဲသနည်းကို ပိုင်ဆိုင်သူများကို နားလည်စေသော ရှေ့ဆောင် နည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကုမ္ပဏီများသည် ၎င်းတို့၏ အီးအက်စ်ဂျီ စွမ်းဆောင်ရည်ကို ပိုင်ဆိုင်သူများထံသို့ ထုတ်ဖော်ပြသရမည့် တာဝန်ရှိသည်။ အီးအက်စ်ဂျီ အစီရင်ခံနည်းပုံများစွာ ရှိပါသည်။ စီအက်စ်အာ သို့မဟုတ် ကုမ္ပဏီ၏ တာရှည်တည်တံ့မှုဌာနသည် ဒေတာစုဆောင်းခြင်းနှင့် အစီရင်ခံခြင်း တာဝန်ကို ထမ်းဆောင်နိုင်သည်။

အစိုးရများ (အားလုံးမဟုတ်သော်လည်း ဆက်ဆံရေးအုပ်ချုပ်ရေးသို့မဟုတ် အုပ်ချုပ်ရေးတစ်ခုသို့ မဟုတ် အတူတကွ အုပ်ချုပ်ရေး) သည် နိုင်ငံ၏ ဥပဒေများ၏ အကန့်အသတ်များကို ကျော်လွှား၍ အာဏာကို အသုံးပြုခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် တရားမဝင်စွာ သတ်မှတ်နိုင်ပါသည်။ သို့သော် ဤနိုင်ငံများတွင် အုပ်ချုပ်မှုနှင့် ဥပဒေအဖွဲ့များသည် အပြည့်အစုံ သီးခြားမရှိပါက အာဏာပိုင်အား အကောက်ခွန်မရှိနိုင်ပါ။

တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းတွင် နေရာအတွင်းရှိ ပြည်သူများ၏ ရုံးစည်းများအတွက် အကျိုးစီးပွား ရေးစွမ်းစဉ် ချရေးနိုင်သည့် ဥပဒေတစ်ခု (ဥပမာအားဖြင့်၊ အီးယူ ဂျီဒီပီအ သည် အီးယူ ပြည်သူများ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဒေတာကို ပြုလုပ်နေသော ကုမ္ပဏီများအတွက် အီးယူတွင် မတည်ရှိပါကလည်း လျှောက်ထားနိုင်ပါသည်)။

ဂျီဒီပီအာသည် အီးယူ၏ အထွေထွေ ဒေတာ ကာကွယ်မှု စည်းမျဉ်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အီးယူပြည်သူများ သို့မဟုတ် နေထိုင်သူများ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဒေတာကို ပြုလုပ်သော မည်သည့်အဖွဲ့အစည်းမျှပေါ်တွင် လျှောက်ထားသော ဒေတာကာကွယ်မှုနှင့် ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအခွင့်အရေးဥပဒေဖြစ်ပါသည်။ ဤဥပဒေသည် ထို ဒေတာကို အဖွဲ့အစည်းများတွင်၊ အဖွဲ့အစည်းသည် အီးယူ တွင် မတည်ရှိပါကလည်း လျှောက်ထားပါသည်။

ဂျီဒီပီအအရ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏ ရရှိသော ဂျင်နီတစ် ဒေတာများကို ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဒေတာအဖြစ် သတ်မှတ်သင့်သည်။ ၎င်းသည် ဂျင်နီတစ် လက္ခဏာများနှင့် ဆက်နွယ်ပြီး၊ အထူးသဖြင့် ခရိုမိုဆိုမယ်၊ ဒီအင်အေ သို့မဟုတ် အာအင်အေ ကို စစ်ဆေးခြင်း၊ သို့မဟုတ် အခြားသတင်းအချက်အလက်များကို လေ့လာ၍ ထပ်တူရရှိနိုင်သော အချက်အလက်များကို ပေးနိုင်သော အခြားအရာများမှ စစ်ဆေးမှုတွင် ပါဝင်ပါသည် ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

မှန်ကန်သောနည်းလမ်း အသုံးချမှု ဗျူဟာသည် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှု အကဲဖြတ်မှုကိရိယာတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ပရိတ်သတ်များကို ကုမ္ပဏီ၏ လက်ရှိနှင့် အနာဂတ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖျက်မှုများကို အကဲဖြတ်ပြီး အစီရင်ခံစာများနှင့် အကြံပြုချက်များထုတ်ပေးရန် အခွင့်အရေး ပေးပါသည်။ Rights & Democracy၊ ကနေဒါနိုင်ငံမှ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုသည် ၂၀၀၄ခုနှစ်တွင် ဤနည်းလမ်းကို ဖွံ့ဖြိုးတီထွင်ခဲ့ပါသည်။ Oxfam နှင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး ဖက်ဒရေရှင်း (FIDH) သည် ၂၀၀၉ခုနှစ်တွင် Rights & Democracy နှင့် ပူးပေါင်း၍ စမ်းသပ်လေ့လာမှုများပြီးနောက် ကိရိယာကို အဆင့်မြှင့်တင်ခဲ့သည်။

တိုးတက်နိုင်သောနိုင်ငံများကို ကမ္ဘာ့မြောက်ပိုင်း ဟုခေါ်ဆိုကြသည်။ ကုန်သွယ်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ဆွေးနွေးပွဲ အရ၊ ကမ္ဘာ့မြောက်ပိုင်းတွင် မြောက်အမေရိကနှင့် ဥရောပ၊ အီစရေး၊ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား နှင့် နယူးဇီလန်တို့ပါဝင်သည်။

ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများကို ကမ္ဘာတောင်ပိုင်း အဖြစ် ခန့်မှန်းထားကြသည်။ တောင်ပိုင်းတွင် အာဖရိက၊ လက်တင်အမေရိကနှင့် ကာရီဘီယာ၊ အာရှ (အီဇရေး၊ ဂျပန်နှင့် တောင်ကိုရီးယား မပါဘဲ) နှင့် အိုရှီနီးယား (နယူးဇီလန် မပါဘဲ) တိုင်းပြည်များ ပါဝင်ပါသည်။ တောင်ပိုင်းရှိ နိုင်ငံအများစုသည် ဝင်ငွေအနိမ့်၊ လူဦးရေများပြားမှု၊ အခြေခံအဆောက်အအုံ နည်းပါးခြင်းနှင့် အများအားဖြင့် နိုင်ငံရေးသို့မဟုတ် ယဉ်ကျေးမှု အားနည်းမှုကို ခံစားနေရခြင်းများရှိပါသည်။

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကွန်ယက်သည် အစိုးရများမှ အသုံးပြုသူ ဒေတာမျာ ကိုမျှဝေခြင်း၊ အကြောင်းအရာများ ဖယ်ရှားခြင်း သို့မဟုတ် အွန်လိုင်းအကန့်အသတ် ချမှတ်ရန် တိုက်တွန်းမှုများကို တင်၍ ကုမ္ပဏီများအား ဒစ်ဂျစ်တယ်အခွင့်အရေးများကို ကူးပြောင်းစေသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကွန်ယက်အဖွဲ့ဝင်များတွင် ဒစ်ဂျစ်တယ်နှင့် ဆက်သွယ်ရေးကုမ္ပဏီများ၊ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့အစည်းများ၊ သတင်းစာလွတ်လပ်မှုအဖွဲ့များ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများနှင့် ပညာရေးအဖွဲ့အစည်းများ ပါဝင်ပါသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကွန်ယက်သည် အချက်အလက်များကို ဖွံ့ဖြိုးတီထွင်ခဲ့ပြီး၊ အစိုးရမှ အင်တာနက် စင်ဆာရှစ် ပြုခြင်းကို ကာကွယ်ပြီး၊ လူများ၏ ဒစ်ဂျစ်တယ်အခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်ပေးပါသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကွန်ယက်အဖွဲ့ဝင်ကုမ္ပဏီများသည် ယင်းအချက်အလက်များကို လိုက်နာရန် တာဝန်ရှိပါသည်။

တိုင်ကြားမှုများစနစ်သည် တရားဝင် သို့မဟုတ် တရားဝင်မဟုတ်သော တင်ပြတောင်းဆိုမှုဖြစ်ပြီး၊ ယင်းသည် လူများ၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းများ သို့မဟုတ် လွတ်လပ်သော အဖွဲ့အစည်းများကို ပြန်လည်ဖြေရှင်းမှုရရှိရန် တိတျသည့် လမ်းကြောင်းတစ်ခု အဖြစ် ပါဝင်သည်။ တင်ပြချက်မှုစနစ်ကို ပြဿနာဆိုင်ရာ လျှောက်လွှာ၊ သတင်းပေးခြင်း၊ ပြန်လည်ဖြေရှင်းခြင်း သို့မဟုတ် ကူညီမှုတောင်းဆိုခြင်း ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ “ ပြန်လည်ဖြေရှင်းခြင်း” ကိုလည်း ဤအခန်းတွင် ကြည့်ပါ။

လူ့အခွင့်အရေး စိစစ်မှု သည် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ က လက်ခံဆောင်ရွက်နေသော ဆက်တိုက်လုပ်ဆောင်ရသော စီမံချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ဤစီမံချက်တွင် လူ့အခွင့်အရေးအပေါ် ထိခိုက်မှုကို သုံးသပ်ခြင်း၊ ရရှိသော ရလဒ်များကို လုပ်ငန်းများအတွင်း ထည့်သွင်းလုပ်ဆောင်ခြင်း၊ ဖြေဆိုချက်များကို သရုပ်ပြခြင်းနှင့် ထိခိုက်မှုများကို မည်သို့ဖြေရှင်းထားသလဲ ဆိုသောအကြောင်းကို ဆက်သွယ်ပြောကြားခြင်းတို့ ပါဝင်ပါသည်။ လူ့အခွင့်အရေးအပေါ် ထိခိုက်မှုသုံးသပ်ခြင်း သည် လူ့အခွင့်အရေး စိစစ်မှု အတွင်း လူ့အခွင့်အရေးအပေါ် ထိခိုက်မှုကို စိစစ်ခြင်းအတွက် အစရှိသော လုပ်ဆောင်ချက်ဖြစ်ပါသည်။

လူ့အခွင့်အရေးအပေါ် ထိခိုက်မှုသုံးသပ်ခြင်းသည် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များက လူများ သို့မဟုတ် လူ့အဖွဲ့အစည်းများ၏ လူ့အခွင့်အရေးကို ခံစားခွင့်ရရှိမှုအပေါ် ဖြစ်နိုင်သော အကျိုးသက်ရောက်မှုများကို တိုင်းတာခြင်းဖြစ်ပါသည်။ HRIA အမျိုးအစား၂ မျိုးရှိပါသည်။ တစ်ခုမှာ ကုမ္ပဏီ HRIA ဖြစ်ပြီး၊ ကုမ္ပဏီတစ်ခုက လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့အစည်းတခု သို့မဟုတ် အတိုင်ပင်ခံများအား သူ့ကုမ္ပဏီ၏ လူ့အခွင့်အရေးအပေါ် ထိခိုက်မှုများကို စိစစ်ရန် မှာယူသည် (ဥပမာ- BSR နည်းဗျူဟာ)။ အခြားတစ်ခုမှာ လူ့အဖွဲ့အစည်းက ဦးဆောင်သော HRIA ဖြစ်ပြီး၊ လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ အဖွဲ့ဝင်များက ကုမ္ပဏီ၏ လူ့အခွင့်အရေးအပေါ် ထိခိုက်မှုများကို သုံးသပ်သည် (ဥပမာ- CLARITI)

ဒေသခံ လူမျိုးများသည် အထူးသဖြင့် တခုတည်းသော ဒေသအတွင်း ဖြစ်ပေါ်ပြီး၊ အသစ်တပ်ဆင်လာသော လူနေမှုတခုမတိုင်ခင်၌ ထိုဒေသတွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာအသင်းအဖြစ် မူလလူမျိုးများသည် ထူးခြားသော ယဉ်ကျေးမှုများနှင့် လူများနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် နည်းလမ်းများကို ရရှိထားပြီး၊ သူတို့သည် လူမှုရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေး အင်္ဂါရပ်များကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး၊ ထိုအင်္ဂါရပ်များသည် သူတို့နေထိုင်သော အာဏာရှိသော လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများ၏ အင်္ဂါရပ်များနှင့် ခွဲခြားသော အင်္ဂါရပ်များဖြစ်ကြသည်။

ဌာနအသင်းတစ်ခု၊ ကုမ္ပဏီအသင်း သို့မဟုတ် စီးပွားရေးအသင်းဆိုသည်မှာ အထူးအကျွမ်းဝင်သော စက်မှုလုပ်ငန်းတစ်ခုတွင် လည်ပတ်နေသော ကုမ္ပဏီများမှ တည်ထောင်ထားသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဌာနအသင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ အဖွဲ့ဝင်ကုမ္ပဏီများ၏ အကျိုးဆက်သက်မှုများကို အစိုးရနှင့် အမိန့်နှင့် စည်းမျဉ်းများအတွက် အကောင်းဆုံးလေ့လာမှုများနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများကို စိတ်ဝင်စားခြင်း၊ စံချိန်စံညွှန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခြင်း၊ စက်မှုလုပ်ငန်းနှင့်သက်ဆိုင်သော ပြဿနာများကို သုတေသနပြုခြင်း စသည်တို့ဖြင့် အဖွဲ့ဝင်ကုမ္ပဏီများ၏ အကျိုးအမြတ်များကို မြှင့်တင်ရန်ဖြစ်သည်။ ဌာနအသင်း၏ ဥပမာတစ်ခုမှာ တယ်လီကုမ္ပဏီများဖြစ်သည်။

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး ဥပဒေကြမ်းသည် အဓိက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စာရွက်စာတမ်း သုံးပုဒ်ကို စုစည်း၍ ရည်ညွှန်းသော အသုံးအနှုန်းဖြစ်သည်။

• • လူ့အခွင့်အရေးကြေငြာစာတမ်းသည် ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂမှ အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ UDHR သည် တရားဝင်အတည်ပြုထားသော စာချုပ်မဟုတ်ပါ၊ သို့သော် လူ့အခွင့်အရေး အခြေခံမူများကို အကျဉ်းချုပ် ဖော်ပြထားသော အခြေခံစာတမ်းဖြစ်သည်။
  • ICCPR သည် ၁၉၆၆ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂမှ အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ ICCPR သည် နိုင်ငံရေးနှင့် ဥပဒေရေးရာ အခွင့်အရေးများအား ပေါ်လွင်စွာ ဖော်ပြထားသည်၊ ဥပမာ- အသက်ရှင်ခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်၊ တရားစွဲခွင့်များကို ရည်ညွှန်းသည်။ ၎င်းသည် တရားဝင်သတ်မှတ်ထားသော စာချုပ်ဖြစ်ပြီး၊ ထိုစာချုပ်ကို လက်ခံလိုက်သော အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် အဆိုပါအခွင့်အရေးများကို လေးစားပြီး ကာကွယ်ရမည်ဟု ကတိပေးကြသည်။
  • အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အခွင့်အရေး စာချုပ် (ICESCR) သည် ၁၉၆၆ ခုနှစ်တွင် အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပြီး၊ ICESCR သည် စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများအား ပေါ်လွင်စွာ ဖော်ပြထားသည်၊ ၎င်းအခွင့်အရေးများတွင် အလုပ်ခွင့်၊ ပညာရေးခွင့်နှင့် မိမိကိုယ်ပိုင် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းရခွင့်များ ပါဝင်သည်။ ၎င်းသည် တရားဝင်သတ်မှတ်ထားသော စာချုပ်ဖြစ်ပြီး၊ ထိုစာချုပ်ကို လက်ခံသော အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် အဆိုပါအခွင့်အရေးများကို မြှင့်တင်ပေးရန်နှင့် ကာကွယ်ရမည်ဟု ကတိပေးကြသည်။

လူနည်းစု အုပ်စုများဆိုသည်မှာ အာဏာရှိသူများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများမှ ဖယ်ကြဉ်ခံရသည့် အရေးကြီးမှုနည်းသည့် လူများ သို့မဟုတ် အုပ်စုများဖြစ်ကြသည်။ လူနည်းစုအုပ်စုများသည် အရင်းအမြစ်များ၊ အခွင့်အလမ်းများနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များကို လက်ခံခွင့်မရပါ။ ဖယ်ကြဉ်ခံရခြင်းသည် လူမျိုး၊ လူမျိုးစိတ်၊ သက်ဆိုင်ရာ လိင်၊ လိင်စိတ်၊ သို့မဟုတ် စီးပွားရေးအခြေအနေ အပါအဝင် အကြောင်းအရင်းများအပေါ် အခြေခံနိုင်သည်။ လူမျိုးစုများနှင့် မသန်စွမ်းသူများသည် ဖယ်ကြဉ်ခံရသော အုပ်စုများ၏ ဥပမာများဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် “ထိခိုက်နိုင်သော အုပ်စု” ကိုလည်း ဤအပိုဒ်တွင် ကြည့်ပါ။

OHCHR အရ၊ လူမျိုး၊ ဘာသာရေး သို့မဟုတ် ဘာသာစကား လူနည်းစုဆိုသည်မှာ တိုင်းပြည်၏ လူဦးရေအားလုံထဲတွင် အနည်းဆုံးဖြစ်သည့် အုပ်စုတခု ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ အဖွဲ့ဝင်များသည် ယဉ်ကျေးမှု၊ ဘာသာရေး သို့မဟုတ် ဘာသာစကား၏ ပူးပေါင်းထားသော ပုံသေများကို မျှဝေကြသည်။ လူတစ်ဦးသည် အမျိုးသားရေး၊ ဘာသာရေး သို့မဟုတ် ဘာသာစကားနည်းစုတွင် လွတ်လပ်စွာ ဝင်ရောက်နိုင်ပြီး၊ နယ်မြေ၊ နေရပ်၊ တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုခြင်း သို့မဟုတ် အခြားသော အနေအထားများအတွက် မလိုအပ်ပါ။ ထို့အပြင် “ထိခိုက်နိုင်သော အုပ်စု” ကိုလည်း ဤအပိုဒ်တွင် ကြည့်ပါ။

သတင်းမှားဆိုသည်မှာ မမှန်ကန်သော အချက်အလက်များ ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းကို အများအားဖြင့် အချက်အလက်များကို စစ်ဆေးခြင်း မပြုဘဲ မျှဝေပါသည်။ ၎င်းသည် ပျက်စီးမှု ဖြစ်စေနိုင်သည့် ရည်ရွယ်ချက်မရှိသော သတင်းတစ်ခုဖြစ်သည်၊ သို့သော် မှားယွင်းသော သတင်းအချက်အလက်များကြောင့် မှားသောဆုံးဖြတ်ချက်များနှင့် လုပ်ဆောင်ချက်များ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။

စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအဖွဲ့ သည် အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၃၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကို ပေါင်းစည်းထားပါသည်။ ၎င်းကို ၁၉၆၁ ခုနှစ်တွင် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှင့် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအား အားပေးရန်တည်ထောင်ခဲ့ပါသည်။ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် စျေးကွက်စီးပွားရေးကို လေးစားကြောင်း ဖော်ပြသော စီမံကိန်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ သီးသန့်အတွေ့အကြုံများကို နှိုင်းယှဉ်၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည့် ပြဿနာများ၏ အဖြေများကို ရှာဖွေ၊ အကောင်းဆုံးလေ့လာမှုများကို သတ်မှတ်ခြင်းနှင့် အဖွဲ့ဝင်များ၏ အိမ်တွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာစီမံကိန်းများကို ကိုင်တွယ်စီမံခြင်းတို့အတွက် အခန်းကဏ္ဍတစ်ခုဖြစ်သည်။ (Wikipedia)။ ပိုမိုသိရှိလိုပါက စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအဖွဲ့ ကိုကြည့်ပါ။

နိုင်ငံရေး ဆန္ဒပြမှုဆိုသည်မှာ တရားဝင်အာဏာများ၏ လုပ်ဆောင်မှုများ မကျေနပ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆန့်ကျင်မှုကိုပြသော ဖော်ပြချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။

Ranking Digital Rights (RDR) သည် World Benchmarking Alliance – WBA ၏ အစီအစဉ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိသော အလုပ်အကိုင်စီမံကိန်းများကို ဖော်ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ WBA သည် ကမ္ဘာ့ပြည်သူ့စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လုပ်ငန်းများ၏ တာဝန်ရှိမှုကို တည်ဆောက်ခြင်း၊ စာရင်းပေါ်ရှိ စံချိန်စံညွှန်းများကို လူမှုကွန်ရက်ပေါ်တွင် အသုံးပြုနိုင်သည့် အရေအတွက် ဖော်ပြချက်များကို ထုတ်ဝေပါသည်။ RDR သည် ကမ္ဘာ့အဓိက ဒစ်ဂျစ်တယ် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများကို အသုံးပြုသူများ၏ ဒစ်ဂျစ်တယ်အခွင့်အရေးများကို လေးစားခြင်းအပေါ် အခြေခံ၍ အဆင့်သတ်မှတ်ခြင်း၊ အစီအစဉ်ကို အကဲဖြတ်ခြင်းများပြုလုပ်သည်။ RDR သည် စတော့ရှယ်ယာရှင်များ၊ လှုပ်ရှားသူများနှင့် ကုန်ကျစရိတ်သုံးစွဲသူများအတွက် ပလက်ဖောင်းနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၏ ကော်ပိုရေးရှင်းနည်းဗျူဟာများနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများတွင် ရင်ဆိုင်မှုတရပ်ရပ်ရှိမှုကို တောင်းဆိုရန် ကူညီပေးသော ကိရိယာများနှင့် အရင်းအမြစ်များကို ပေးအပ်ပါသည်။

အခွင့်အရေးအုပ်စုမျာဆိုသည်မှာ အထူးအခွင့်အရေးများနှင့် လွတ်လပ်ခွင့်များကို ခံစား အကောင်အထည်ဖော်နိုင်သော လူများ သို့မဟုတ် အုပ်စုများ ဖြစ်ပါသည်။ CLARITI တွင် အခွင့်အရေးအုပ်စုမျာဆိုသည်မှာ နည်းပညာကုမ္ပဏီများ အသုံးပြုသူများနှင့် လူထု ဖြစ်ပါသည်။

OECD အရ ဥပဒေကို လေးစားခြင်းဆိုသည်မှာ အစိုးရ အပါအဝင်၊ မည်သူမျှ ဥပဒေအပေါ် မရှိပါ၊ ဥပဒေများသည် အခြေခံအခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်ပြီး၊ တရားမျှတမှုသည် လူတိုင်းအတွက် ရရှိနိုင်ရမည်ဟု ဆိုလိုသည်၊ ၎င်းသည် ကိစ္စများအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် အများသိနားလည်နိုင်သော စံချိန်စံညွှန်းများကို သတ်မှတ်ပြီး၊ ဥပဒေအားဖြင့် လုပ်ဆောင်မှုများကို နိုင်ငံရေးအဆင့်မှ ပြုလုပ်ရန် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့် တာဝန်ရှိမှုစနစ်များမှတဆင့် အကောင်အထည်ဖော်၍ ယုံကြည်ရလွယ်ကူမှု၊ ခန့်မှန်းနိုင်မှုနှင့် ဥပဒေကြောင်းဖြင့် စီမံခန့်ခွဲမှုများကို အတည်ပြုသည်။

အကြောင်းအရာ အားဖြင့် မိမိတို့၏ ဖော်ပြချက်များကို စစ်ဆေးခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များတွင် တာဝန်ရှိမှုကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခဲ့သော Santa Clara ညွှန်ကြားချက်များဖြစ်သည်။ ၎င်းများသည် အွန်လိုင်းတွင် လွတ်လပ်စွာ ပလက်ဖောင်းများတွင် အသုံးပြုသူများထုတ်လုပ်သော အကြောင်းအရာများကို ကာကွယ်ခြင်းနှင့် လွတ်လပ်သော ပြောဆိုခွင့်ကို ကာကွယ်ပေးအပ်ရန် ရည်ရွယ်သည်။

လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရ အကျိုးရှိသူများမှာ အစိုးရများ၊ အစိုးရမဟုတ်သောအစိုးရအဖွဲ့အစည်းများ (NGOs)၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ၊ ကုမ္ပဏီများနှင့် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများ အပါအဝင် လုပ်ဆောင်သူအမျိုးမျိုး ပါဝင်နိုင်သည်။ ၎င်းများသည် လူ့အခွင့်အရေးများ အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းကို ထိခိုက်စေသော်လည်း၊ အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိစေသည့် အခွင့်အရေးများကိုလည်း ခံစားနိုင်သည်။

စီးပွားရေးဆိုင်ရ ရေရှည်တည်တံ့မူဆိုသည်မှာ ပတ်ဝန်းကျင်၊ လူမှု၊ နှင့် စီးပွားရေး၏ ရေရှည်ကျန်းမာရေးကို စဥ်ဆက်မပြတ် ထောက်ပံ့သော နည်းလမ်းဖြင့် လုပ်ငန်းများကို လည်ပတ်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ စီးပွားရေးလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများသည် အများအားဖြင့် ရေရှည်တန်ဖိုးတစ်ခု ဖန်တီးရန်၊ အမှတ်တံဆိပ်အသိအမှတ်ပြုမှုကို မြှင့်တင်ရန်၊ ဝယ်သူများကို ဆွဲဆောင်ရန်နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူမှုဆိုင်ရာ အခက်အခဲများနှင့် ဆက်စပ်သော အန္တရာယ်များကို လျော့ချရန် အကြောင်းပြုသည်။ ကုမ္ပဏီများသည် တာဝန်ရှိသော စီးပွားရေးစီမံခန့်ခွဲမှုအနေဖြင့် နည်းဗျူဟာများကို လက်ခံလျက်ရှိသည်။

အလုပ်သမားသမဂ္ဂဆိုသည်မှာ အဖွဲ့ဝင်များသည် အလုပ်သမားများကို အဓိက အဖြစ်မှ ရည်ရွယ်ထားသော အလုပ်သမားအသင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ အလုပ်ခွင်တွင် ၎င်းအဖွဲ့ဝင်များ၏ အကျိုးစီးပွားများကို ကာကွယ်ပြီး မြှင့်တင်ရန် အလုပ်သမား၏ အခွင့်အရေးများကို ပူးပေါင်းစွာ ဆွဲဆောင်ရန်ဖြစ်ပါသည်။

ထိခိုက်နိုင်သော အုပ်စုများဆိုသည်မှာ အန္တရာယ် သို့မဟုတ် ထိခိုက်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော လူများ သို့မဟုတ် အုပ်စုများဖြစ်သည်။ ထိခိုက်နိုင်သော အုပ်စုများသည် ဆုံးရှုံးမှုများရှိနိုင်သည့် အန္တရာယ်များနှင့် ရင်ဆိုင်နေသည့် လူများဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် ငြိမ်းချမ်းမှု၊ အသက်အရွယ်၊ ကျန်းမာရေးအခြေအနေ သို့မဟုတ် ပစ်ခတ်ခြင်း အခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်၍ အန္တရာယ်များကို ပိုမိုကြုံရနိုင်ပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ အရင်းအမြစ်များ၊ အာဏာ မလုံလောက်နိုင်ပါ။ ကလေးများ၊ အသက်အရွယ်ကြီးသူများနှင့် ဆင်းရဲသူများသည် ထိခိုက်နိုင်သော အုပ်စုများ၏ ဥပမာများဖြစ်ပါသည်။ လူနည်းစုအုပ်စုကိုလည်း ဤအပိုဒ်တွင် ကြည့်ပါ။