၅.၅ | အမှတ်ပေး စည်းမျဥ်း

CLARITI သည် UNGP အမှတ် ၁၃၊ ၁၄ နှင့် ၁၉ တို့တွင်ဖော်ပြထားသောနည်းလမ်းများနှင့် BSR ၏ ချဉ်းကပ်ပုံများကို အသုံးပြု၍ အရေးကြီးဆုံး ထိခိုက်သက်ရောက်မှုများကို ရှာဖွေသိရှိခြင်းနှင့် ထိုသက်ရောက်မှုများကို ကုမ္ပဏီက မည်သို့ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနေသည်ကို သုံးသပ်ဖော်ထုတ်ပါသည်။ ထင်ရှားသောလူ့အခွင့်အရေးသက်ရောက်မှုမျာ၌ နှိုင်းရဦးစားပေးအကဲဖြတ်ရန်၊ CLARITI သည် Salience Score ကိုတွက်ချက်ရန် အချက်လေးချက်အသုံးပြုသည်-

    1. နယ်ပယ်- လူ့အခွင့်အရေးအပေါ် သက်ရောက်မှုကြောင့် အဆိုးမြင်နိုင်သော လူဦးရေ၏ ရာခိုင်နှုန်း။
    2. အတိုင်းအတာ- လူ့အခွင့်အရေး ထိခိုက်မှု အတိုင်းအတာ။
    3. ကုစားနိုင်မှု- လူတစ်ဦးတစ်ယောက်၏အခွင့်အရေးများ ထိခိုက်လာပါက၊ အဆိုပါအပျက်သဘောဆောင်သည့်သက်ရောက်မှုများ ကြောင့် တစ်ဦးချင်းစီ၏ ယခင် အနေအထားသို့ လွယ်ကူစွာ ပြန်လည် ရောက်ရှိသွားနိုင်သည်။
    4. ဖြစ်နိုင်ခြေ- ထိခိုက်မှုဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေ။

ထို့နောက် CLARITI သည် ကုမ္ပဏီက ဤအကျိုးသက်ရောက်မှုများအား စီမံခန့်ခွဲပုံကို အကဲဖြတ်ရန်အတွက် အချက်သုံးချက်အပေါ်အခြေခံ၍ ကုမ္ပဏီ၏ Risk Score ကို တွက်ချက်သည်-

    1. ဆက်နွယ်မှု – အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုသည် ကုမ္ပဏီ၏ ကိုယ်တိုင်လုပ်ဆောင်မှုများ သို့မဟုတ် ၎င်းနှင့် ဆက်နွယ်သူများ (ဥပမာ—ပေးသွင်းသူများ) မှတဆင့် မည်မျှနီးစပ်နေသည်ကို ဆိုလိုသည်။
    2. သက်သာလျော့ပါးရေး – ကုမ္ပဏီက ယနေ့အထိ လူအခွင့်အရေးသို့ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုကို မည်မျှ ထိရောက်စွာ လျော့ချနိုင်ခဲ့သည်ကို ဆိုလိုသည်။
    3. သြဇာလွှမ်းမိုးမှု – ကုမ္ပဏီအနေဖြင့် ၎င်း၏အခြေအနေနှင့် ကြိုးပမ်းမှုများအပေါ်မူတည်၍ ထပ်မံလျော့ချနိုင်သော အခွင့်အလမ်း မည်မျှရှိသည်ကို ဆိုလိုသည်။

CLARITI သည် အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများနှင့် ၎င်းတို့၏အကြောင်းအရင်းများကို နှိုင်းယှဉ်သုံးသပ်နိုင်စေရန် အမှတ်ပေးစနစ်ကို အသုံးပြုသည်။ ဤသုံးသပ်မှုအတွက် အသုံးပြုသော စံသတ်မှတ်ချက် ၇ ချက်တွင် မည်သည့်အကျိုးသက်ရောက်မှုမှာ ဦးစားပေးဖြေရှင်းသင့်သည်ကို ဆုံးဖြတ်နိုင်အောင် ပြုလုပ်ထားသည်။ စံသတ်မှတ်ချက်တိုင်းတွင် ဖြေဆိုရန်ရွေးချယ်စရာ ၄ မျိုးရှိပြီး၊ အမြင့်ဆုံးနှင့် အနိမ့်ဆုံး သက်ရောက်မှုအဆင့်များကို ထင်ဟပ်အောင် ၁၀ မှ ၀ အထိ အမှတ်ပေးခြင်းပြုလုပ်ထားသည်။

ရမှတ်
10
5
1
0
က။ အတိုင်းအတာ
ကျန်းမာရေးနှင့် ဘေးကင်းလုံခြုံရေး ချိုးဖောက်မှု
ပြင်းထန်သော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ချိုးဖောက်မှု
အဆင်မပြေမှု
တစ်ခုမှမရှိပါ
ခ။ အချိုးကျအတိုင်း အတာ
လူဦးရေ၏ 50% ကျော်ရှိသည်။
လူဦးရေ၏ 10-50%
လူဦးရေ၏ 10% အောက်
လူဦးရေ၏ 0% နီးပါး
ဂ။ ပြန်လည်ကုစားနိုင်မှု၊
တစ်ခုမှမရှိပါ
တစ်ချို့သော အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ
ကြီးမားသော အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ
အပြည့်အဝပြန်လည်ထူထောင်ရန်းဖြစ်နိုင်သည်။
ဃ။. ဖြစ်နိုင်ခြေရှိပုံ
သေချာပါတယ်။
အရမ်းများပါတယ်။
ဖြစ်နိုင်တယ်။
လုံး၀မရှိပါဘူး
င။ ပတ်သက် ချိတ်ဆက်ပုံ
ဖြစ်ရ သည့်အကြောင်းရင်း
ပါဝင်ကူညီ ခြင်း
ချိတ်ဆက်ပတ်သက်မှုရှိးသည်။
တစ်ခုမှ မဆိုင်ပါ
စ။ သက်သာလျော့ပါးရေး
မကြိုးစား/မသိ
အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အောင်မြင်တယ်။
တစ်နည်းတစ်ဖုံတော့အောင်မြင်တယ်။
အပြည့်အဝအောင်မြင်သည် / လိုပင်မလိုအပ်ခဲံ့ပါ
ဆ။ သြဇာလွှမ်းမိုးမှု
မြင့်မားသောအလားအလာ
တော်ရုံတန်ရုံအလားအလာ
အလားအလာနည်းသည်။
အလားအလာမရှိပါ။

Salience Score ကို အောက်ပါအတိုင်း အလေးချိန် ပျမ်းမျှယူခြင်းဖြင့် တွက်ချက်ပြီး 0-100% အကြား အတိုင်းအတာဖြင့် တွက်ချက်သည်-

က။ အတိုင်းအတာ
ခ။ အချိုးကျအတိုင်းအတာ
ဂ။ ပြန်လည်ကုစားနိုင်မှု၊
ဃ။. ဖြစ်နိုင်ခြေရှိပုံ
အလေးချိန်
30%
30%
30%
10%

အလေးချိန် ပျမ်းမျှသည် BSR နည်းစနစ်တွင် အသုံးပြုသည့် ဦးစားပေး အရေအတွက် ပမာဏတစ်ခုဖြစ်ပြီး “ Salience သည် ပြင်းထန်မှုနှင့် ဖြစ်နိုင်ခြေများ ပေါင်းစပ်မှုဖြစ်ပြီး ပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်မှုဖြစ်စေနိုင်သော သို့မဟုတ် ဖြစ်နိုင်ခြေအရှိဆုံးလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အန္တရာယ်များကို စီမံခန့်ခွဲရာတွင် ကုမ္ပဏီ၏အရင်းအမြစ်များကို အာရုံစိုက်ကူညီပေးရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။” – ဆက်လက်ဖတ်ရှုပါ။

မြင့်မားသော Salience Score သည် ထိုအကျိုးသက်ရောက်မှုများကို ဖော်ပြသည်-

    • လူဦးရေ၏ >50% ထိခိုက်သည်။
    • ရပိုင်ခွင့်များအပေါ် ပြင်းထန်ပြီး ကျယ်ပြန့်စွာ သက်ရောက်မှုရှိသည်။
    • ကုလို့မရပါဘူး။
    • ဖြစ်ပျက်နေတာလား ဒါမှမဟုတ် ဖြစ်နေပြီလား။

ကုမ္ပဏီအန္တရာယ်အဆင့်အမှတ်ကို ၎င်း၏ ပါဝင်သောအချက် ၃ ချက်၏ အလေးချိန်မသတ်မှတ်ထားသော ပျမ်းမျှတန်ဖိုး (unweighted average) ကိုတွက်ချက်ပြီး၊ ထို့နောက် ၀ မှ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းအတွင်း သတ်မှတ်အဆင့်ချထားပါသည်။ အန္တရာယ်အဆင့်အမှတ်မြင့်ခြင်းသည် အောက်ပါအတိုင်း သက်ရောက်မှုများကို ညွှန်ပြနိုင်သည်-

    • ကုမ္ပဏီ ကြောင့်ပင် ဖြစ်ပေါ်လာတာ။
    • ကုမ္ပဏီက ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ကြိုးပမ်းနေခြင်းမရှိသလို မည်သို့ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနေပုံကိုလည်း လူသိရှင်ကြား မသိရပေ။
    • ကုမ္ပဏီအတွက် မြင့်မားသော အလားအလာကို ပြသပါ။

သက်ရောက်မှုတစ်ခုစီအတွက် ဤရမှတ်နှစ်ခုကို ကွက်ကျားဂရပ် (သို့မဟုတ် 2 x 2 matrix) တွင် ပုံဖော်ခြင်းသည် ဦးစားပေးကဏ္ဍလေးခုကို ခွဲခြားထားနိုင်သည် (ဦးစားပေး 1-3) ကို အစီအစဥ်ဖြင့် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ခွဲခြမ်းစိပ်ဖျာမှု အရ သိရသည်မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။

    • ဦးစားပေးအဆင့် ၁ – ပြင်းထန်သော သက်ရောက်မှုများ၊ ကုမ္ပဏီက မည်သို့ သတ်မှတ်သည်ဖြစ်စေ ပကတိ အရေးကြီးသောအမှုများ။
    • ဦးစားပေးအဆင့် ၂ – သက်ရောက်မှုသည် ပြင်းထန်မှုနည်းသော်လည်း ကုမ္ပဏီမှ သုံးသပ်ဖြေရှင်းမှုမရှိခြင်း သို့မဟုတ် မဖြစ်ထိုက်သောနည်းဖြင့် ကိုင်တွယ်နေခြင်း။
    • ဦးစားပေးအဆင့် ၃ – ပြင်းထန်မှုနည်းသော သက်ရောက်မှုများဖြစ်သော်လည်း၊ ကုမ္ပဏီမှ ဖြေရှင်းရေး ဆောင်ရွက်နေပြီး၊ ထပ်မံတိုးတက်အောင်လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်နေသေးသောအမှုများ။
ဝေါဟာရ
BSR နည်းစနစ်
BSR နည်းစနစ်သည် Business for Social Responsibility (BSR) မှ တီထွင်ဖန်တီးသော လူ့အခွင့်အရေးသက်ရောက်မှု အကဲဖြတ်နည်းဗျူဟာတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ BSR သည် UNGP စံနူန်းများအရ လူ့အခွင့်အရေးသက်ရောက်မှု၏ လေးနက်မှုကို တိုင်းတာခြင်းဖြင့် ကုမ္ပဏီ၏ ထိပ်တန်း လူ့အခွင့်အရေးပြဿနာများကို ဖော်ထုတ်နိုင်ပါသည်။ BSR နည်းဗျူဟာသည် အဓိကအားဖြင့် ကုမ္ပဏီက ဦးဆောင်သော HRIA အတွက် အသုံးပြုပါသည်။ “လူ့အခွင့်အရေးသက်ရောက်မှု အကဲဖြတ်ခြင်း (HRIA)” ကိုဤအပိုင်းတွင် ကြည့်ပါ။