၅.၃ | လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်
လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့် (FOE) သည် အချက်အလက် သို့မဟုတ် ထင်မြင်ယူဆချက်များကို ရှာဖွေရန်၊ လက်ခံနိုင်ရန် သို့မဟုတ် ပေးပို့နိုင်မှုသဘောတို့ လွှမ်းခြုံ ပါ၀င်နေတတ် သည်။ ၎င်းသည် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးကြေညာစာတမ်း (UDHR) နှင့် နိုင်ငံသားနှင့် နိုင်ငံရေးအခွင့်အရေးဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာပဋိညာဉ် (ICCPR) ၏ အပိုဒ် ၁၉ တွင် ပြဌာန်းထားသော အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးပင်ဖြစ်သည်။ ဒစ်ဂျစ်တယ်ခေတ်တွင်မူ ယင်း၌အင်တာနက်အသုံးပြုခွင့်နှင့် ပလပ်ဖောင်းများတွင် အရည်အသွေးအမျိုးမျိုးရှိသော အကြောင်းအရာမျိုးစုံကို ရပိုင်ခွင့်တို့လည်း ပါဝင်သည်။ သို့သော်၊ ကုမ္ပဏီတစ်ခုသည် အန္တရာယ်ရှိသော ကိစ္စရပ်များတွင် ဤအခွင့်အရေးကို ခံစားခွင့်ကို ကန့်သတ်ထားနိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် ထို ကိစ္စရပ်များကို ပုံမှန်အသုံးပြုနေသည့် သရုပ်ဆောင်များအတွက်လည်းကောင်း၊ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ အစိုးရများသည် ကလေးသူငယ် တို့၏ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအား အလွဲသုံးစားပြုမှု များတွင်လည်းကောင်း သို့မဟုတ် မူပိုင်ခွင့်ချိုးဖောက်သည့် အကြောင်းအရာများကဲ့သို့ပင်တစ်ကမ္ဘာလုံးက အန္တရာယ်ရှိသည်ဟု ယူဆသည့် အကြောင်း အရာများအတွက် ဆိုလျင်မူ ဤအခွင့်အရေးကို ကန့်သတ်ထားသည်။ သို့သော်လည်း FOE ကို ကာကွယ်ရန်နှင့် လေးစားရန် ရည်ရွယ်သည့် လုပ်ဆောင်ချက်များသည် အဆိုပါ ကန့်သတ်ချက်များ ကျယ်ပြန့်လွန်းပါက၊ သို့မဟုတ် ထိန်းချုပ်မှု မလုံလောက်သော အန္တရာယ်ရှိသည့် အွန်လိုင်းနှင့် အော့ဖ်လိုင်းပတ်ဝန်းကျင်တွင် လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို အပျက်သဘော သက်ရောက် မှုရှိမည်ဆိုပါက၊ ဆင်ဆာဖြတ်တောက်ခြင်း သဘောသို့ ဦးတည်သွားနိုင်သည်။ ထို့အပြင်၊ အာဏာရှင်အစိုးရများသည် အွန်လိုင်းပတ်၀န်းကျင်ကို လျှို့ဝှက်စွာ ထိန်းချုပ်ရန် ၎င်းတို့၏ဥပေဒေင်နှင့် တရားရေးဆိုင်ရာ အခွင့်အာဏာများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။
ဤဖောင်ကို ဖြည့်သွားရန်အတွက် အောက်ပါ အပိုင်းနံပါတ်များကို နှိပ်၍ ရွေးချယ်နိုင်သလို၊ “နောက်ထပ်ဖောင်များ” ခလုတ်ကိုနှိပ်၍ နောက်အပိုင်းသို့ ဆက်လက်သွားပြီး မေးခွန်းများအားလုံးကို ဖြေဆိုနိုင်ပါသည်။
ဤဖောင်ကိုကြည့်ရှုရန် သင့်တွင် ခွင့်ပြုချက်မရှိပါ။
ထည့်သွင်းမှုများ မတွေ့ပါ။ ဤဇယားမြင်ကွင်းကိုဖြည့်သွင်းရန် အဆင့် ၅.၃ ကိုဖြည့်ပါ။
ဝေါဟာရ
လူမူ့ကွန်ယက်ဆိုင်ရာ စံနှုန်းများ
သတင်းမှား
နိုင်ငံပြင်ပဥပဒေ
လူနည်းစု အုပ်စု
လူနည်းစု
သတင်းမှား
နိုင်ငံရေး ဆန္ဒပြမှု
Ranking Digital Rights
ဥပဒေကို လေးစားခြင်
Santa Clara ညွှန်ကြားချက်မျာ
လူမူ့ကွန်ယက်ဆိုင်ရာ စံနှုန်းများသည် ဒစ်ဂျစ်တယ်ပလက်ဖောင်းများမှ ဖန်တီးသော လုပ်ရပ်များအတွက် စံနှုန်းကို သတ်မှတ်သည့် နည်းပညာစည်းမျဥ်းများဖြစ်ပါသည်။ ထိုစည်းမျဥ်းများကို ဖောက်ဖျက်ပါက ဘယ်လိုလှုပ်ရှားမှုများကို ဆောင်ရွက်မည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ လမ်းညွှန်ချက်များသည် အသုံးပြုသူများအတွက် လုံခြုံသောနေရာတစ်ခု ဖန်တီးရန် ကူညီပါသည်။
သတင်းမှား ဆိုသည်မှာ ရည်ရွယ်၍ လမ်မှားနေသည့် သတင်းများ၊ အပြောအဆိုများ သို့မဟုတ် အချက်အလက်များ၊ ပုံပြင်များ၊ ဟောပြောခြင်း၊ မမှန်ကန်သော လင့်ခ်ကလစ်၊ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းများနှင့် ပြင်ဆင်ထားသော ပုံများ ဖြစ်ပါသည်။ ဤအပိုင်းတွင် အချက်အလက်မှားကိုလည်း ကြည့်ပါ။
အစိုးရများ (အားလုံးမဟုတ်သော်လည်း ဆက်ဆံရေးအုပ်ချုပ်ရေးသို့မဟုတ် အုပ်ချုပ်ရေးတစ်ခုသို့ မဟုတ် အတူတကွ အုပ်ချုပ်ရေး) သည် နိုင်ငံ၏ ဥပဒေများ၏ အကန့်အသတ်များကို ကျော်လွှား၍ အာဏာကို အသုံးပြုခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် တရားမဝင်စွာ သတ်မှတ်နိုင်ပါသည်။ သို့သော် ဤနိုင်ငံများတွင် အုပ်ချုပ်မှုနှင့် ဥပဒေအဖွဲ့များသည် အပြည့်အစုံ သီးခြားမရှိပါက အာဏာပိုင်အား အကောက်ခွန်မရှိနိုင်ပါ။
လူနည်းစု အုပ်စုများဆိုသည်မှာ အာဏာရှိသူများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများမှ ဖယ်ကြဉ်ခံရသည့် အရေးကြီးမှုနည်းသည့် လူများ သို့မဟုတ် အုပ်စုများဖြစ်ကြသည်။ လူနည်းစုအုပ်စုများသည် အရင်းအမြစ်များ၊ အခွင့်အလမ်းများနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များကို လက်ခံခွင့်မရပါ။ ဖယ်ကြဉ်ခံရခြင်းသည် လူမျိုး၊ လူမျိုးစိတ်၊ သက်ဆိုင်ရာ လိင်၊ လိင်စိတ်၊ သို့မဟုတ် စီးပွားရေးအခြေအနေ အပါအဝင် အကြောင်းအရင်းများအပေါ် အခြေခံနိုင်သည်။ လူမျိုးစုများနှင့် မသန်စွမ်းသူများသည် ဖယ်ကြဉ်ခံရသော အုပ်စုများ၏ ဥပမာများဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် “ထိခိုက်နိုင်သော အုပ်စု” ကိုလည်း ဤအပိုဒ်တွင် ကြည့်ပါ။
OHCHR အရ၊ လူမျိုး၊ ဘာသာရေး သို့မဟုတ် ဘာသာစကား လူနည်းစုဆိုသည်မှာ တိုင်းပြည်၏ လူဦးရေအားလုံထဲတွင် အနည်းဆုံးဖြစ်သည့် အုပ်စုတခု ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်း၏ အဖွဲ့ဝင်များသည် ယဉ်ကျေးမှု၊ ဘာသာရေး သို့မဟုတ် ဘာသာစကား၏ ပူးပေါင်းထားသော ပုံသေများကို မျှဝေကြသည်။ လူတစ်ဦးသည် အမျိုးသားရေး၊ ဘာသာရေး သို့မဟုတ် ဘာသာစကားနည်းစုတွင် လွတ်လပ်စွာ ဝင်ရောက်နိုင်ပြီး၊ နယ်မြေ၊ နေရပ်၊ တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုခြင်း သို့မဟုတ် အခြားသော အနေအထားများအတွက် မလိုအပ်ပါ။ ထို့အပြင် “ထိခိုက်နိုင်သော အုပ်စု” ကိုလည်း ဤအပိုဒ်တွင် ကြည့်ပါ။
သတင်းမှားဆိုသည်မှာ မမှန်ကန်သော အချက်အလက်များ ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းကို အများအားဖြင့် အချက်အလက်များကို စစ်ဆေးခြင်း မပြုဘဲ မျှဝေပါသည်။ ၎င်းသည် ပျက်စီးမှု ဖြစ်စေနိုင်သည့် ရည်ရွယ်ချက်မရှိသော သတင်းတစ်ခုဖြစ်သည်၊ သို့သော် မှားယွင်းသော သတင်းအချက်အလက်များကြောင့် မှားသောဆုံးဖြတ်ချက်များနှင့် လုပ်ဆောင်ချက်များ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။
နိုင်ငံရေး ဆန္ဒပြမှုဆိုသည်မှာ တရားဝင်အာဏာများ၏ လုပ်ဆောင်မှုများ မကျေနပ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆန့်ကျင်မှုကိုပြသော ဖော်ပြချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။
Ranking Digital Rights (RDR) သည် World Benchmarking Alliance – WBA ၏ အစီအစဉ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိသော အလုပ်အကိုင်စီမံကိန်းများကို ဖော်ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ WBA သည် ကမ္ဘာ့ပြည်သူ့စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လုပ်ငန်းများ၏ တာဝန်ရှိမှုကို တည်ဆောက်ခြင်း၊ စာရင်းပေါ်ရှိ စံချိန်စံညွှန်းများကို လူမှုကွန်ရက်ပေါ်တွင် အသုံးပြုနိုင်သည့် အရေအတွက် ဖော်ပြချက်များကို ထုတ်ဝေပါသည်။ RDR သည် ကမ္ဘာ့အဓိက ဒစ်ဂျစ်တယ် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများကို အသုံးပြုသူများ၏ ဒစ်ဂျစ်တယ်အခွင့်အရေးများကို လေးစားခြင်းအပေါ် အခြေခံ၍ အဆင့်သတ်မှတ်ခြင်း၊ အစီအစဉ်ကို အကဲဖြတ်ခြင်းများပြုလုပ်သည်။ RDR သည် စတော့ရှယ်ယာရှင်များ၊ လှုပ်ရှားသူများနှင့် ကုန်ကျစရိတ်သုံးစွဲသူများအတွက် ပလက်ဖောင်းနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၏ ကော်ပိုရေးရှင်းနည်းဗျူဟာများနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများတွင် ရင်ဆိုင်မှုတရပ်ရပ်ရှိမှုကို တောင်းဆိုရန် ကူညီပေးသော ကိရိယာများနှင့် အရင်းအမြစ်များကို ပေးအပ်ပါသည်။
OECD အရ ဥပဒေကို လေးစားခြင်းဆိုသည်မှာ အစိုးရ အပါအဝင်၊ မည်သူမျှ ဥပဒေအပေါ် မရှိပါ၊ ဥပဒေများသည် အခြေခံအခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်ပြီး၊ တရားမျှတမှုသည် လူတိုင်းအတွက် ရရှိနိုင်ရမည်ဟု ဆိုလိုသည်၊ ၎င်းသည် ကိစ္စများအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် အများသိနားလည်နိုင်သော စံချိန်စံညွှန်းများကို သတ်မှတ်ပြီး၊ ဥပဒေအားဖြင့် လုပ်ဆောင်မှုများကို နိုင်ငံရေးအဆင့်မှ ပြုလုပ်ရန် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့် တာဝန်ရှိမှုစနစ်များမှတဆင့် အကောင်အထည်ဖော်၍ ယုံကြည်ရလွယ်ကူမှု၊ ခန့်မှန်းနိုင်မှုနှင့် ဥပဒေကြောင်းဖြင့် စီမံခန့်ခွဲမှုများကို အတည်ပြုသည်။
အကြောင်းအရာ အားဖြင့် မိမိတို့၏ ဖော်ပြချက်များကို စစ်ဆေးခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များတွင် တာဝန်ရှိမှုကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခဲ့သော Santa Clara ညွှန်ကြားချက်များဖြစ်သည်။ ၎င်းများသည် အွန်လိုင်းတွင် လွတ်လပ်စွာ ပလက်ဖောင်းများတွင် အသုံးပြုသူများထုတ်လုပ်သော အကြောင်းအရာများကို ကာကွယ်ခြင်းနှင့် လွတ်လပ်သော ပြောဆိုခွင့်ကို ကာကွယ်ပေးအပ်ရန် ရည်ရွယ်သည်။